Konwersja hormonów tarczycy, czyli klucz do zrozumienia swojego samopoczucia.

O tym, że tarczyca pomimo swoich niewielkich rozmiarów steruje niemal całym naszym organizmem wiecie już z tego wpisu. Przy okazji badań kontrolnych warto zatem wykonać także tzw. pakiet tarczycowy, aby sprawdzić poziomy hormonów. Jednak często jest tak, że otrzymane wyniki mieszczą się w tzw. normach laboratoryjnych, ale niestety wcale nie musi to przekładać się na nasze dobre samopoczucie. Dzisiaj co nieco nt. konwersji, czyli przekształcania hormonów. Warto wiedzieć, jak samemu ją obliczyć i właśnie w tym wpisie pokażę Wam krok po kroku jak tego dokonać. Konwersja hormonów tarczycy, czyli klucz do zrozumienia swojego samopoczucia. Serdecznie zapraszam do artykułu 🙂

Krótko o hormonach tarczycy

Tarczyca pod wpływem hormonu TSH wydzielanego przez przysadkę mózgową produkuje hormony T3 (trójjodotyronine) i T4 (tyroksynę) oraz kalcytoninę. Przy okazji tego zdania warto zapamiętać, że TSH nie jest hormonem wydzielanym przez tarczycę, co wiele osób myli! Natomiast to właśnie pod jego wpływem tarczyca produkuje swoje hormony. Dlatego też podczas diagnostyki hormonów tarczycy warto zrobić komplet badań, aby mieć pełen obraz kliniczny, polecam zatem wykonać tzw. pakiet tarczycowy w skład którego wchodzi: TSH, fT3, fT4, anty-TPO, anty-TG.

Tarczyca to swego rodzaju magazyn hormonów – zawiera tyreoglobulinę, która stanowi magazyn tyroksyny i trójjodotyroniny. Warto wiedzieć, że w celu sprawnego wytwarzania hormonów tarczycy (T3 i T4), potrzebujemy też tyrozyny. Jest ona aminokwasem i znajdziemy ją w produktach białkowych, a konkretnie w: jajkach, mięsie i rybach. Tyrozyna jest bardzo istotna dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy i przysadki mózgowej. Bez tego aminokwasu istnieje ryzyko niedoczynności tarczycy, bylibyśmy zmęczeni i wyczerpani.

tyrozyna + jod (niezbędny składnik zdrowej tarczycy) –> tyreoglobulina –> hormony tarczycy

Odnośnie samego TSH warto mieć na uwadze, że u kobiet w wieku rozrodczym wartość TSH nie powinna przekraczać 2, pomimo innych widełek laboratoryjnych.

TSH to hormon przysadkowy, stosowany w przesiewowym badaniu funkcji tarczycy, TSH pomaga w diagnozie niedoczynności lub nadczynności tarczycy, ale nie Hashimoto. Choć w Polsce normy dla TSH są od około 0,3 do 4,5 uIU/ml, to tak naprawdę optymalnie czujemy się poniżej 1,5. Im jesteśmy starsi, tym nasza tolerowana „norma” TSH wzrasta.

Dlaczego należy zadbać o właściwą konwersję hormonów tarczycy?

W gruczole tarczycy znajdują się komórki pęcherzykowe, które wytwarzają trójjodotyroninę (T3) i tyroksynę (T4). W większości (ponad 90% pracy tarczycy) produkowany jest jeden hormon: T4, który nie ma dużego wpływu na metabolizm. Natomiast to właśnie hormon T3 jest tym aktywnym biologicznie, który działa na komórki docelowe w naszym organizmie. To on powoduje, że mamy energię i chęci do działania, a nasze włosy, cera, paznokcie wyglądają zdrowo. Ale tylko niewielki procent T3 jest produkowany przez tarczycę (około 20%) . Dlatego tez potrzeba dodatkowego zasilania (produkcji) T3 w procesie konwersji. Aby nasza tarczyca działała prawidłowo musi dość do przekształcenia (konwersji) T4 do T3. Odbywa się ona w różnych tkankach organizmu, głównie w wątrobie, nerkach i jelitach, dlatego też niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie właśnie tych narządów.

Konwersja jest istotna przede wszystkim w niedoczynności tarczycy. Tyroksyna (T4) jest prohormonem, substratem do wytwarzanie T3, który poprzez receptor działa na poziomie komórkowym. Stężenie FT3 w dolnych granicach normy może powodować przybieranie masy ciała, osłabienie, przewlekłe zmęczenie, uczucie zimna, suche, łamliwe i wypadające włosy

Dlaczego powinniśmy badać wolne hormony?

No właśnie, dlaczego badany FT3 i FT4, a nie T3 i T4? Ponieważ tylko wolne hormony są aktywne metabolicznie, podłączają się do receptorów różnych tkanek ciała i odpowiadają za jego funkcjonowanie. Badając ich stężenie dowiadujemy się, jak wygląda rzeczywiste wykorzystanie tych hormonów przez organizm.

Jak obliczyć procentowe wartości FT3 i FT4? Konkretny przykład.

Korzystamy ze wzoru:
(wynik badania – dolna granica normy) : (górna granica normy – dolna granica normy) x 100 = wynik w %

Konkrety na przykładzie mojej podopiecznej:
dla FT3 (pg/ml)
(2,38 – 1,58) : ( 3,91 – 1,58) x 100 = (0,8 : 2,33) x 100 = 0,34 x 100 = 34%

dla FT4 (ng/dl)
(0,92 – 0,70) : ( 1,48 – 0,70) x 100 = (0,22 : 0,78) x 100 = 0,28 x 100 = 28%

Jak interpretować wyniki?

Na początek patrzymy, czy procentowe wartości obu hormonów są do siebie zbliżone, jeśli tak, to bardzo dobrze. Wartości znacznie odbiegające od siebie mogą dawać objawy niedoczynności tarczycy.

Po drugie, ich wartość powinna być wyższa niż 50%, czego niestety tutaj brakuje.

FT3 i FT4 optymalnie powinny wynosić minimum 50% zakresu normy (dlatego przeliczamy je na procenty i nie patrzymy na normy laboratoryjne). Wszystkie wartości poniżej będą przez nas dotkliwie odczuwane w formie objawów niedoczynności tarczycy, a te powyżej 90% w formie objawów nadczynności tarczycy.

Jeśli we krwi będzie więcej FT4 niż FT3 doprowadzi to do tycia i oznacza problem z konwersją.

FT4 (wolna tyroksyna) pozwala nam określić na jakim poziomie tarczyca pracuje – czy bliżej nam niedoczynności, czy już wpadamy w nadczynność. Gdy wartość FT4 jest niska (nasza tarczyca wytwarza za mało hormonów), wartość TSH rośnie i jest to bliskie niedoczynności. Natomiast jeśli wartość FT4 jest wysoka, a TSH niskie, obserwujemy u siebie objawy nadczynności – stąd dowiadujemy się czy dawka ewentualnie dobranego leku nie jest zbyt wysoka.

FT3 (wolna trójjodotyronina) podaje nam najcenniejszą informację – czy ewentualnie zażywany lek rzeczywiście działa i czy konwersja przebiega prawidłowo. Jeśli nie mieścimy się w przedziale 50-90% (tutaj mamy wynik na poziomie 34%) oznacza to, że mamy problem z konwersją. Czyli nawet jeśli już zażywamy lek, to jest on tylko magazynowany, ale nie dociera do komórek i spełnia swojej roli. Dlaczego tak się dzieje? Prawdopodobnie brakuje w naszym organizmie substancji kluczowych do prawidłowej pracy tarczycy, o czym za chwilę.

Przyczyn nieprawidłowych wyników może być wiele. Tutaj na pierwszy rzut oka wszystko wygląda idealnie, TSH piękne, w okolicach 1,5, ale moja podopieczna zauważa problem w słabych, łamliwych włosach, suchej skórze i zmęczeniu. Dlatego właśnie na początek zadbamy o podstawy, czyli zdrową, odżywczą, antyzapalną dietę z niskim IG, redukcję stresu do minimum i przebywanie na świeżym powietrzu. Nasycimy organizm składnikami kluczowymi dla prawidłowej pracy tarczycy.

UWAGA!
Konwersję hormonów tarczycy zawsze należy interpretować indywidualnie względem danej osoby. Normy laboratoryjne nie biorą pod uwagę chociażby takich zmiennych jak wzrost pacjenta, a to jest bardzo istotne w kontekście całej pracy tarczycy.

Gdzie szukać przyczyny nieprawidłowej konwersji hormonów tarczycy?

Do procesu konwersji potrzebna jest odpowiednia ilość cynku, jodu, selenu, żelaza, witamin z grupy B i miedzi, czyli składników kluczowych dla optymalnej pracy tarczycy. Istotna jest także właściwa podaż witaminy D. Jeśli tego brakuje, jeśli nasza dieta jest niedoborowa w którykolwiek z powyższych składników, konwersja niestety nie będzie przebiegać prawidłowo, bo zabraknie substratów. Dodatkowo musimy zadbać o sprawną pracę wątroby, jelit i nerek. Również warto zauważyć, że wysoki poziom insuliny na czczo ma negatywny wpływ na konwersję hormonów tarczycy. Dlatego osoby z insulinoopornością i innymi zaburzeniami glikemii muszą szczególnie zadbać o swoją dietę, aby z jednej strony obfitowała ona we wszystkie niezbędne składniki odżywcze, a z drugiej aby zapewniała stabilną glikemię (tutaj zachęcam do zapoznania się z moimi gotowymi jadłospisami z niskim IG).

Co jeszcze zaburza konwersję hormonów tarczycy?

• stosowanie beta-blokerów,
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
• starzenie się,
• nadmiar lub nieprawidłowe przygotowanie warzyw wolotwórczych w diecie (np. kapusta, kalafior, brukselka),
• nadmiar soi w diecie,
• niedoborowe diety,
• przetrenowanie,
• zła higiena snu i niedosypianie,
• brak czasu na odpoczynek i regenerację,
• przejadanie się,
• otyłość,
• cukrzyca,
• nadmiar stresu,
• nadmiar alkoholu,
• pestycydy,
• Candida,
• zakażenie Helicobacter Pylori,
• pestycydy,
• fluor, brom, lit,
• anemia,
• dysbioza jelit.

Dlaczego prawidłowa konwersja jest tak ważna?

Schorzenia tarczycy są diagnozowane bardzo często. Głównie niedoczynność tarczycy. Lekarze wówczas przepisują takie leki jak Euthyrox lub Letrox, które mają w swoim składzie wolną tyroksynę (hormon T4). Już wiecie, że T4 jest formą nieaktywną, a zatem sama farmakoterapia nie będzie wystarczająca. Kluczowa jest właściwa konwersja hormonów, czyli przekształcanie się T4 a aktywną T3. Bez sprawnie działającej konwersji można brać tony leków, ale tak naprawdę nie zmienią one niczego w funkcjonowaniu organizmu.

UWAGA! 🙂
Nie jestem lekarzem i powyższy wpis na tylko charakter informacyjny. Wszelkie nieprawidłowości w wynikach tarczycy i innych należy zawsze skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym.

Przeczytaj także:

• lecznicze właściwości orzechów i nasion,
• kwasy tłuszczowe omega-3,
• Co lubi jeść Twoja tarczyca?
• Czego nie lubi twoja tarczyca?

Zachęcam także do zapoznania się z moją dietą gotową: “Uporządkuj swoje hormony” 🙂

Na podstawie:
– Ihnatowicz P., Ptak E.: “Rozszyfruj swoją krew”,
– blog niedoczynna.pl

Jeśli chcesz być na bieżąco ze zdrową i smaczną dietą, śledź mnie na Facebooku i Instagramie 🙂 Tam częściej pojawiają się zdrowe pyszności 🙂