Makroelementy, to składniki mineralne, które w organizmie występują w dużych ilościach. Zaliczamy do nich wapń, będący głównym składnikiem kości, a także sód, potas, fosfor, chlor, magnez i siarkę. Innych soli mineralnych potrzebujemy w bardzo małych ilościach i nazywamy je mikroelementami. Należy do nich m.in. chrom, jod, żelazo czy cynk. Każdy z tych pierwiastków pełni inną funkcję, a razem zapewniają prawidłową pracę całego organizmu. Mikro i makroskładniki kluczowe dla naszego zdrowia – z tego artykułu dowiesz się więcej na ich temat. Zapraszam! 🙂
MAKROSKŁADNIKI
Wapń
Jego najważniejszą rolą jest budowanie szkieletu. To dzięki niemu nasze kości i zęby są zdrowe i mocne. Uczestniczy on także w krzepnięciu krwi. Bez niego serce, mięśnie i układ nerwowy nie mogłyby działać prawidłowo. Kości są ważnym magazynem wapnia. Pierwiastek ten cały czas wędruje z kości do krwi i z powrotem. Jeśli występuje on w niewystarczających ilościach, to organizm pobiera go z kości, osłabiając tym samym ich strukturę. Z wiekiem równowaga między niszczeniem i odbudową szkieletu zostaje zakłócona i wapń coraz trudniej się w niego wbudowuje. Kości stają się słabsze, łatwiej się łamią, a w późnym wieku rozwija się osteoporoza. Dlatego właśnie powinniśmy dbać o to, aby przez całe życie w naszej diecie było dużo wapnia. Wtedy nie będzie go brakować we krwi i kości będą mogły go magazynować na zapas.
Najlepszym źródłem wapnia jest mleko i jego przetwory, zwłaszcza sery żółte. Znajdziemy go także w jajach. Wystarczy, że wypijemy dwie szklanki szklanki mleka dziennie, aby pokryć dobowe zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Jeśli jednak nie tolerujemy laktozy, czyli cukru mlecznego, to z powodzeniem możemy wybierać dostępne na rynku produkty mleczne bez laktozy albo jogurty i kefiry.
Fosfor
Nasze kości i zęby są mocne, gdy są zbudowane z fosforu i wapnia. Zatem wapń musi współpracować z fosforem, a obu pierwiastków powinno być mniej więcej po równo. Fosfor uczestniczy także w uwalnianiu energii potrzebnej m.in. do pracy mięśni. Jego niedobór praktycznie się nie zdarza. Właściwie dostarczamy go aż za dużo, gdyż jest on dodawany w sporych ilościach do serków topionych, słodkich napojów gazowanych czy mięsa, a te produkty bardzo często występują w diecie przeciętnego Polaka. Dla kondycji naszych kości najlepiej jest, jeśli stosunek wapnia do fosforu w diecie wynosi 1:1.
Magnez
Gromadzi się głównie w kościach i zębach, ale znajdziemy go praktycznie w każdej komórce naszego organizmu. Magnez jest aktywatorem licznych enzymów. Stanowi niezbędny element wielu procesów życiowych, m.in. wpływa na stan nerwów oraz mięśni – w tym serca. Przy niedoborze magnezu organizm zaczyna czerpać go z kości i zębów, a to zwiększa zagrożenie próchnicą oraz osteoporozą.
Magnez znajdziemy m.in. w nasionach roślin strączkowych oraz w koperku i natce pietruszki. Cennym źródłem tego pierwiastka są też ryby, np. łosoś i pstrąg. Także sałata, rzeżucha, jabłka, kiełki i zarodki pszenne, grzyby kurki, sok pomidorowy, marchwiowy i z czerwonych buraków.
Sód i potas
Pierwiastki te działają przeciwstawnie i razem zapewniają prawidłową gospodarkę wodną w organizmie. Nadmiar sodu zatrzymuje wodę, prowadząc do nadciśnienia i obrzęków, sprzyja także uciekaniu wapnia. Niestety, w naszej diecie występuje za dużo soli kuchennej, której głównym składnikiem jest właśnie sód. Jeśli chcemy zachować zdrowie, powinniśmy unikać nadmiernego dosalania potraw. Doprawiając dania lepiej jest używać naturalne zioła i przyprawy, zarówno świeże jak i suszone.
Potas działa odwrotnie niż sód, zwiększając wydalanie wody. Jest również niezbędny do działania mięśni i nerwów. Dzięki niemu wapń jest lepiej wykorzystywany i nie ucieka z moczem.
Niedobory potasu są rzadkie, ale mogą się trafić u osób leczonych na nadciśnienie. Wtedy dochodzi do osłabienia mięśni, skurczów łydek, czy nawet niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca. Potas znajdziemy m.in. w bananach, pomidorach i ziemniakach.
MIKROSKŁADNIKI
Żelazo
Stanowi składnik hemoglobiny, czyli substancji, dzięki której czerwone krwinki mogą transportować tlen po całym organizmie. Bez tlenu komórki nie mogłyby żyć, dlatego cały czas musimy dbać o to, aby przyjmować odpowiednie ilości tego pierwiastka. Aby zapobiec niedoborowi żelaza warto sięgać po: czerwone mięso, drób, jaja, czy ryby. Żelazo pochodzące z produktów zwierzęcych jest łatwo przyswajalne. Żelazo znajdziemy także w zbożach, fasoli, kaszach oraz warzywach i owocach.
Selen
To silny przeciwutleniacz, który współpracuje z witaminą E. Chroni nasze serce oraz warunkuje prawidłową prace tarczycy. Znajdziemy go w tłustych rybach morskich oraz pełnoziarnistych produktach zbożowych.
Chrom
Pobudza proces przemiany cukrów oraz wspomaga działanie insuliny. Znajdziemy go w drożdżach piwnych, soku winogronowym i jabłkach.
Cynk
Jest niezbędny do prawidłowego wzrostu, pozwala zachować sprawny układ odpornościowy i gwarantuje zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci. Przyspiesza gojenie się ran. Dobrym źródłem cynku jest mięso i ryby, a także ser, mleko i orzeszki ziemne.
Jod
Jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Znajdziemy go w rybach morskich i owocach morza.
Miedź
To składnik wielu enzymów. Jest potrzebny także do wzrostu kości, funkcjonowania układu nerwowego i uwalniania energii. Dzięki niemu organizm może łatwiej wykorzystać żelazo. Niedobór miedzi może być przyczyną anemii i osteoporozy. Miedź znajdziemy w podrobach, roślinach strączkowych, orzechach i produktach pełnoziarnistych.
Podsumowując
Jak sami widzicie makro i mikroskładniki to kluczowe elementy warunkujące zdrowie. Jeśli zależy nam, aby utrzymać ich odpowiedni poziom, warto jest stosować zdrową, urozmaiconą i zbilansowaną dietę. Ważne, aby podstawą naszego odżywiania stanowiły warzywa, bo to w nich znajdziemy najwięcej witamin i składników mineralnych.
Jeśli nie jesteś pewna/pewien, czy w Twojej diecie nie występują jakieś niedobory pokarmowe, warto skonsultować swój aktualny stan odżywiania z dietetykiem. Zapraszam zatem do kontaktu 🙂 Zachęcam także do korzystania z moich przepysznych diet gotowych! 🙂
Przeczytaj także:
Jeśli chcesz być na bieżąco ze zdrową i smaczną dietą, śledź mnie na Facebooku i Instagramie 🙂 Tam częściej pojawiają się zdrowe pyszności 🙂