Endometrioza – jak pomóc sobie dietą?
Kochani, serdecznie zapraszam Was na kolejny wpis z serii dietoterapii w wybranych jednostkach chorobowych. Tym razem choroba, która dotyczy kobiet w wieku rozrodczym, czyli endometrioza. Jest to przewlekła choroba zapalna, która często wiąże się z bólem, zmęczeniem i problemami z płodnością. Odpowiednia dieta może pomóc złagodzić objawy, zmniejszyć stan zapalny oraz wspierać ogólny stan zdrowia. Endometrioza – jak pomóc sobie dietą? Serdecznie zapraszam do krótkiej lektury.
Czym jest endometrioza?
Endometrioza to przewlekła choroba, w której tkanka podobna do błony śluzowej macicy (endometrium) zaczyna rosnąć poza macicą, w miejscach, gdzie normalnie nie powinna występować. Najczęściej obejmuje narządy miednicy, takie jak jajniki, jajowody czy zewnętrzną część macicy, ale może też rzadziej rozprzestrzeniać się na inne części ciała. Tkanka endometrialna reaguje na hormony cyklu menstruacyjnego w sposób podobny do endometrium w macicy – co oznacza, że co miesiąc może rosnąć, złuszczać się i krwawić.
Przyczyny endometriozy
Przyczyny endometriozy nie są do końca poznane, ale istnieje kilka teorii, które próbują wyjaśnić, jak i dlaczego ta choroba się rozwija.
Teoria wstecznej menstruacji
Część krwi miesiączkowej z komórkami endometrium przedostaje się przez jajowody do jamy brzusznej, zamiast wypływać z ciała.
Metaplazja komórkowa
Niektóre komórki w jamie brzusznej mogą zmieniać się w komórki podobne do endometrium.
Genetyka
Endometrioza może być dziedziczna. Ryzyko zachorowania wzrasta, jeśli choroba występuje w rodzinie.
Transport komórek przez układ limfatyczny lub krwionośny
Komórki endometrialne mogą być transportowane przez naczynia krwionośne lub limfatyczne do innych części ciała.
Nieprzyjemne objawy endometriozy
- bolesne i obfite miesiączki, niekiedy o przedłużonym czasie trwania,
- ból podczas stosunku,
- ból w miednicy, który może występować niezależnie od cyklu miesiączkowego,
- problemy z płodnością,
- ból podczas oddawania moczu, wypróżnień, a także objawy jelitowe, takie jak: biegunki, zaparcia czy wzdęcia, szczególnie w czasie miesiączki.
Jak wygląda leczenie endometriozy?
Leczenie endometriozy zależy od objawów, ich nasilenia i planów pacjentki dotyczących ciąży. Opcje leczenia obejmują:
Farmakoterapię
- Leki przeciwbólowe (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ) na złagodzenie bólu.
- Terapia hormonalna, która pomaga zmniejszyć lub zahamować wzrost tkanek endometrialnych (np. doustne środki antykoncepcyjne).
Chirurgię
- Laparoskopia: Najczęściej wykonywany zabieg, który umożliwia usunięcie ognisk endometriozy.
- Histerektomia (usunięcie macicy) może być rozważana w ciężkich przypadkach, gdy inne metody zawiodły.
Zmianę stylu życia i diety
Wprowadzenie diety przeciwzapalnej i zmniejszenie stresu mogą pomóc w łagodzeniu objawów, dlatego ta opcja powinna być zawsze brana pod uwagę i na niej właśnie się skupię poniżej 🙂
Dietoterapia w endometriozie – główne założenia
- Postaw na dietę przeciwzapalną
Endometrioza to stan zapalny, dlatego warto wprowadzić produkty o właściwościach przeciwzapalnych:
- Tłuszcze omega-3: Znajdują się w tłustych rybach (np. łosoś, makrela, sardynki), siemieniu lnianym, orzechach włoskich i oleju lnianym.
- Warzywa i owoce: Bogate w antyoksydanty, które pomagają zwalczać stres oksydacyjny i stany zapalne w organizmie. Szczególnie polecane są jagody, szpinak, brokuły, kapusta.
- Zioła i przyprawy: Kurkuma i imbir są znane z właściwości przeciwzapalnych. Zachęcam do wypróbowania złotego mleka 🙂
2. Ogranicz produkty prozapalne
Niektóre produkty mogą nasilać stan zapalny w organizmie, dlatego warto ich unikać lub ograniczać:
- Czerwone mięso: Zawiera tłuszcze nasycone, które mogą nasilać stany zapalne. Szczególnie dotyczy do mięsa kiepskiej jakości.
- Tłuszcze trans: Znajdują się w przetworzonej żywności, fast foodach, margarynach.
- Rafinowane węglowodany: Cukier, biały chleb, słodycze – gwałtownie podnoszą poziom glukozy i insuliny, co może wpływać na rozwój stanów zapalnych.
3. Unikaj produktów bogatych w estrogeny
Endometrioza często wiąże się z nadmiarem estrogenu, dlatego warto zwracać uwagę na produkty, które mogą zwiększać jego poziom:
- Soja i produkty sojowe: Zawierają fitoestrogeny, które mogą wpływać na poziom estrogenu w organizmie.
- Związki chemiczne w opakowaniach: Należy unikać bisfenolu A (BPA), który może działać podobnie do estrogenu. Także eliminujemy plastik!
4. Zadbaj o właściwą podaż błonnika pokarmowego
Wysoka zawartość błonnika pomaga usunąć nadmiar estrogenu z organizmu. Warto spożywać:
- Pełnoziarniste produkty zbożowe: Kasza, brązowy ryż, płatki owsiane górskie.
- Warzywa strączkowe: Fasola, soczewica, ciecierzyca.
- Warzywa i owoce bogate w błonnik: Brokuły, jabłka, marchew, gruszki.
5. Sprawdź swoją indywidualną reakcję na nabiał
Niektóre badania sugerują, że produkty mleczne mogą nasilać objawy endometriozy, choć nie jest to jeszcze jednoznacznie potwierdzone. Warto sprawdzić, jak organizm reaguje na nabiał i ewentualnie go ograniczyć.
6. Rozważ odpowiednią suplementację
W przypadku endometriozy warto rozważyć suplementację niektórymi składnikami:
- Witamina D: Jej niski poziom może być związany z nasileniem objawów. Można ją znaleźć w tłustych rybach, jajkach lub przyjmować w formie suplementów. Warto wiedzieć, że witamina D3 moduluje ekspresję około 3 tys. genów. Odpowiada również za równowagę hormonów płciowych i tym samym zwiększa szansę na posiadanie potomstwa, wpływa także na prawidłowy przebieg i utrzymanie ciąży.
- Magnez: Pomaga w łagodzeniu bólu i skurczów, można znaleźć go w ciemnej czekoladzie, orzechach, czy zielonych warzywach.
- Cynk i selen: Mają działanie przeciwzapalne, obecne są w rybach, nasionach dyni, czy orzechach brazylijskich.
7. Rozważ wprowadzenie diety niskohistaminowej
Endometrioza może być związana z nadmierną produkcją histaminy, dlatego niektóre osoby odczuwają ulgę po wprowadzeniu diety niskohistaminowej. Warto wówczas ograniczyć:
- Fermentowane produkty (np. kiszonki, sery dojrzewające).
- Alkohol, szczególnie czerwone wino.
- Przetwory z pomidorów, czekoladę.
8. Zadbaj o właściwe nawodnienie
Ważne jest picie odpowiedniej ilości wody, aby wspierać metabolizm oraz wydalanie toksyn. Warto pić co najmniej 1,5–2 litry wody, czy herbat ziołowych dziennie.
9. Zadbaj o zbilansowanie posiłków
Regularne spożywanie posiłków, bogatych w białko, zdrowe tłuszcze i cenny błonnik pokarmowy, może pomóc w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi, co ma znaczenie dla regulacji hormonalnej i zmniejszenia stanu zapalnego.
Podsumowując
Odpowiednio skomponowana dieta w endometriozie często pozwala na zahamowanie rozwoju choroby, opóźnienie jej nawrotów, czy wygaszenie stanów zapalnych, które jej towarzyszą. Pozwala też na skuteczną walkę z bólem, który występuje u większości kobiet z tym schorzeniem. Dieta pomaga w uzupełnieniu niedoborów witamin i składników mineralnych w organizmie. Kwasy omega-3 oraz antyoksydanty, mogą skutecznie wpłynąć na zmniejszenie stanu zapalnego. Warto pamiętać o tym, że dietoterapią w endometriozie zawsze powinna iść w parze z leczeniem – choćby z tego względu, że otyłość, problemy jelitowe czy oporność komórek na insulinę mają znaczący wpływ na stan gospodarki hormonalnej. Należy sobie uświadomić, że żaden hormon nie działa w oderwaniu od pozostałych. Warto zatem postawić na holistyczne podejście do zdrowia! 🙂
Na zakończenie mam dla Ciebie trzy przeciwzapalne przepisy, które powinny pojawić się u osoby chorującej na endometriozę. Są to trzy wybrane propozycje z mojego bloga, ale oczywiście zachęcam do testowania wielu innych 🙂
- sałatka z pieczonym łososiem i płatkami migdałowymi,
- koktajl z awokado, szpinakiem i truskawkami,
- omlet kakaowy z masłem orzechowym i pomarańczą.
Pisząc ten tekst posługiwałam się informacjami zawartymi w ebooku: “JAK POKONAĆ
ENDOMETRIOZĘ DIETĄ. Wybrane zagadnienia dla dietetyków i kobiet chorujących na endometriozę” PZWL.
Jeśli chcesz być na bieżąco ze zdrową i smaczną dietą, śledź mnie na Facebooku i Instagramie 🙂 Tam częściej pojawiają się zdrowe pyszności 🙂