Dietoterapia w refluksie żołądkowo-przełykowym. Opis schorzenia. Przykładowe posiłki.

Dziś kilka słów na temat choroby refluksowej. Z artykuły dowiecie się, czym jest refluks żołądkowo-przełykowy, jakie są jego rodzaje i objawy. Jaką należy zastosować dietę, aby zminimalizować dyskomfort spowodowany tym schorzeniem. Oczywiście podzielę się z Wami także przykładowymi posiłkami prosto z mojej kuchni. Dietoterapia w refluksie żołądkowo-przełykowym. Opis schorzenia. Przykładowe posiłki. Serdecznie zapraszam do artykułu!

Czym jest refluks żołądkowo-przełykowy?

Jest to jedno z najczęściej spotykanych schorzeń gastrologicznych. Polega na wstecznym przemieszczaniu się zawartości żołądka przez dolny zwieracz do przełyku, często z następowym uszkodzeniem błony śluzowej przełyku. Refluks żołądkowo-przełykowy jest najczęściej wywołany zmniejszonym napięciem dolnego zwieracza przełyku oraz opóźnionym opróżnianiem żołądka.

Refluks w okresie niemowlęcym

Refluks żołądkowo-przełykowy to również jedno z częstszych zmartwień wielu rodziców małych dzieci. Schorzenie to występuje wśród niemowląt ze względu na ich niedojrzałość fizjologiczną. U małych dzieci dolny zwieracz przełyku, który zapobiega cofaniu się treści pokarmowej z żołądka, jest niedojrzały i z tego powodu dochodzi do ulewań pokarmu. Warto pamiętać, że ulewanie, czyli sytuacja, kiedy treść żołądkowa wydostaje się poza jamę ustną, to objaw fizjologiczny i trwa naturalnie do mniej więcej 6 miesiąca życia. Zwieracz przełyku zaczyna sprawnie funkcjonować około 12 miesiąca życia i wówczas ulewania powinny ustąpić.

Jakie są rodzaje refluksu?

1. Refluks żołądkowo-przełykowy fizjologiczny, który nie daje żadnych dolegliwości, epizody są bardzo krótkie, a przełyk jest bardzo szybko oczyszczany z zarzucanej treści.
2. Refluks żołądkowo-przełykowy patologiczny, zwany chorobą refluksową. Mówimy o nim, gdy błona śluzowa przełyku jest narażona na działanie kwaśnej treści przez dłuższy czas (epizody są częste), oraz gdy zawodzi oczyszczanie przełyku. W efekcie może dojść do uszkodzenia błony śluzowej przełyku i może pojawić się stan zapalny.

Jakie są objawy zapalenia przełyku?

U niemowląt dochodzi do ulewań pokarmu i wymiotów. Może pojawić się niepokój, płacz, rozdrażnienie i obawa przed karmieniem (spożywanie pokarmu sprawia im ból). To niestety może prowadzić do utraty łaknienia i niedożywienia.

U starszych dzieci częściej pojawiają się wymioty i ból brzucha.

U dorosłych typowym objawem jest zgaga, ale mogą także pojawić się bóle brzucha i wymioty.

Jak wygląda dietoterapia choroby refluksowej?

*poniższe zalecenia dotyczą osób dorosłych

• Dieta powinna mieć charakter diety łatwostrawnej.
• Posiłki powinny być podawane częściej, ale w mniejszych objętościach i o stałych porach (około 5 razy dziennie).
• Należy zwrócić uwagę na spokojne spożywanie posiłków (jedzenie w pośpiechu sprzyja połykaniu większych ilości powietrza i przyczynia się do częstszego występowania refluksu).
• Temperatura potraw powinna być umiarkowana, aby nie podrażniać przełyku.
• Wskazane są potrawy o konsystencji papkowatej, aby ograniczyć żucie wzmagające wydzielanie żołądkowe.
• Niewskazane są wody gazowane i produkty wzdymające, które zawierają niestrawne węglowodany.
• Nie jest wskazana dieta uboga w błonnik, gdyż wywołuje zaparcia. One z kolei zwiększają napięcie w jamie brzusznej, które sprzyja refluksowi. Obecność w diecie błonnika zwiększa także wchłanianie minerałów (magnez, wapń, żelazo) i witamin z grupy B.
• Nie zaleca się produktów powodujących zwiększone wydzielanie kwasu solnego (np. cukierki, soki owocowe, sok pomidorowy, mięta pieprzowa, przyprawy korzenne, mocna kawa i herbata, alkohol).
• Z diety należy wykluczyć: owoce cytrusowe oraz przygotowane z nich soki, sok pomidorowy, potrawy kwaśne, smażone i pieczone, konserwowane mięsa i ryby, produkty marynowane i wędzone, ostre przyprawy, warzywa cebulowe, kawę naturalną, alkohol i napoje alkoholowe (zwłaszcza przyrządzane na bazie soków z owoców cytrusowych), czekoladę, wyroby czekoladowe, kakao, proszek do pieczenia ciast, kostki bulionowe, przyprawy do zup, sosy z glutaminianem sodu, esencjonalne wywary z kości i mięsa oraz grzybów.
• Należy graniczyć tłuszcze, gdyż opóźniają opróżnianie żołądka, ale równocześnie istotna jest podaż kwasów tłuszczowych omega-6 i omega-3, bo odgrywają ważną rolę w produkcji prostaglandyn zwiększających produkcję ochronnego śluzu w żołądku.
• Warto podkreślić, że reakcja organizmu na określone pokarmy jest cechą indywidualną. Chorzy powinni ograniczać spożycie produktów „niewskazanych”, nie oznacza to jednak, że w ogóle nie można ich spożywać.
• Zaleca się takie obróbki kulinarne, jak: gotowanie i gotowanie na parze.
• Z produktów spożywczych warto uwzględnić: pieczywo pszenne, słabo stężone buliony, gotowane chude mięsa, twaróg, śmietanę, jaja, słabą kawę i herbatę, owoce w postaci kompotów i galaret.
• Z owoców wartościowe są zwłaszcza papaja i melon.
• Warto wiedzieć, że szklanka mleka lub wody zmniejsza objawy refluksu. Mleko neutralizuje kwaśną zawartość w przełyku, a woda oczyszcza przełyk z kwasu solnego.
• Istotna jest także modyfikacja stylu życia: nie należy wykonywać pracy w pozycji zgiętej, nie nosić obcisłej bielizny i odzieży, w czasie snu ułożyć wyżej górną część ciała, nie leżeć po posiłkach, unikać wykonywania skłonów, zrezygnować z palenia tytoniu, unikać stresów, spożywać posiłki powoli, normalizować masę ciała (otyłość pogarsza przebieg choroby).

Refluks – o czym jeszcze warto pamiętać?

1. Przy refluksie należy unikać mięty, choć tak naprawdę większość osób z tym schorzeniem właśnie paradoksalnie po nią sięga. Mięta ma maskować nieświeży, kwaśny oddech, który jest efektem zaburzenia trawienia białek i ich gnicia. Niestety pomimo tego, że mięta daje uczucie świeżości, to wpływa także na rozluźnienie mięśni gładkich żołądka i na rozszerzenie wpustu żołądka, co powoduje cofanie się treści pokarmowej i może nawet nasilać odruch wymiotny.
2. Warto zrezygnować z czekolady, gdyż zawiera ona matyloksantynę, która posiada właściwości rozluźniające mięśnie.
3. Jeśli chodzi o kawę i herbatę, to na pewno należy kontrolować ich ilość i nie spożywać w nadmiarze. Mają one mocno kwasowy odczyn i stymulują wydzielanie kwasów trawiennych.
4. Unikamy soków cytrusowych, czyli: pomarańczowego, cytrynowego grejpfrutowego, a także pomidorowego.
5. Rezygnujemy z napojów gazowanych i alkoholu.
6. Raczej nie uwzględniamy takich przypraw, jak: chilli, curry, pieprz cayenne, ostra papryka, papryczki pepperoni, chrzan, musztarda, ocet.
7. Generalnie minimalizujemy lub całkowicie wykluczamy z diety produkty kwasotwórcze, które sprzyjają wydzielaniu kwasu solnego w żołądku. Są to: cytrusy, tłuste przetwory mleczne, produkty z dużą ilością tłuszczów nasyconych i trans, napoje typu cola (zawiera bardzo dużo kwasu fosforowego).
8. Warto zacząć dzień od wypicia szklanki przegotowanej wody z estragonem, melisą lub bazylią.
9. Zamiast czarnej herbaty warto postawić na herbaty ziołowe, szczególnie melisę (działa uspokajająco), korzeń lukrecji (goi śluzówkę i działa przeciwzapalnie), lipę (zawiera kwercetynę, dzięki czemu działa przeciwzapalnie i tilirozyd o właściwościach przeciwkaszlowych). Warto także pić naturalny sok z aloesu.
10. Pożądane w diecie refluksowej są: liście świeżej bazylii, oregano, koperek, estragon, rozmaryn, szałwia, czosnek, kurkuma, która działa przeciwzapalnie.

Podsumowując

Każdy, kto zmaga się z chorobą refluksową przełyku wie doskonale, że potrafi ona utrudnić codzienne funkcjonowanie. Dlatego właśnie niezwykle ważna jest odpowiednia dietoterapia, aby zminimalizować dyskomfort spowodowany tym schorzeniem.

Poniżej podaję kilka przepysznych propozycji z mojego bloga, które mogą pojawić się w menu osoby cierpiącej na chorobę refluksową przełyku:

• gotowana kasza jaglana z jabłkiem,
• koktajl kokosowo-jagodowy,
• pasztet z cukinii,
• gofry kefirowe,
• krem cukiniowy z serem cheddar.

Jeśli chcesz bliżej przyjrzeć się swojej dotychczasowej diecie lub rozpocząć współpracę indywidualną i pomóc sobie za pomocą diety – sprawdź moją ofertę 🙂

Artykuł na podstawie:
– Ciborowska H., Ciborowski A.: “Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka”. PZWL, Warszawa 2021.
– M. Mieloszyk-Pawelec, A. Augustyn-Protas: “Żyj 120 lat! Czyli moc mikroodżywiania”. Pascal, 2018.

Jeśli chcesz być na bieżąco ze zdrową i smaczną dietą, śledź mnie na Facebooku i Instagramie 🙂 Tam częściej pojawiają się zdrowe pyszności 🙂