Kompulsywne objadanie się. Na czym polega? Jak sobie z nim radzić?
Kompulsywne objadanie się to jedno z zaburzeń odżywiania, które wpływa nie tylko na zdrowie fizyczne, ale również na kondycję psychiczną. Istnieją badania polskie, które wykazują, że prawie co piąta kobieta w Polsce cierpi na napady kompulsywnego objadania się. Okazuje się, że wskaźnik osób kompulsywnie objadających się wzrasta wśród osób otyłych, które podejmują się próby utraty masy ciała. Dziś co nieco o przyczynach kompulsywnego objadania się i sposobach, jak sobie z nim radzić. Zapraszam!
Czym jest kompulsywne objadanie się?
Kompulsywne objadanie się to jedno z zaburzeń psychicznych, polegające na przyjmowaniu niekontrolowanych ilości pokarmów w krótkim czasie. Razem z anoreksją i bulimią zostało zaklasyfikowane do obszaru zaburzeń odżywiania. Epizody nadmiernej konsumpcji pokarmów są nawracające i towarzyszy im utrata kontroli nad jedzeniem. Osoby dotknięte tym zaburzeniem zazwyczaj odczuwają wstyd, winę lub zażenowanie z powodu swojego zachowania.
Jakie są główne cechy kompulsywnego objadania się?
- Nadmierne jedzenie
Osoby z kompulsywnym objadaniem się spożywają duże ilości jedzenia w krótkim czasie, zazwyczaj szybko i bez odczuwania fizycznego głodu. - Brak poczucia kontroli
Podczas epizodu objadania się, osoba traci kontrolę nad ilością spożywanego jedzenia i nie jest w stanie zatrzymać się, nawet jeśli czuje się już pełna. - Dyskomfort związany z napadem
Osoba po zakończonym napadzie żarłoczności zazwyczaj odczuwa wyrzuty sumienia oraz ma poczucie beznadziejności, a także złości na siebie. - Częstotliwość
Epizody kompulsywnego objadania się są nawracające i występują przynajmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące.
Jakie są możliwe przyczyny kompulsywnego objadania się?
- Genetyka
Istnieje pewne dziedziczenie podatności na zaburzenia jedzenia. Jeśli w rodzinie występują przypadki kompulsywnego objadania się, anoreksji czy bulimii, ryzyko rozwoju tego rodzaju zaburzenia może być większe. - Czynniki biologiczne
Zaburzenia hormonalne, neurochemiczne i genetyczne mogą wpływać na ryzyko wystąpienia kompulsywnego objadania się. Zmiany w funkcjonowaniu mózgu, zwłaszcza obszarów związanych z kontrolą jedzenia i emocjami, mogą odgrywać rolę. - Czynniki psychologiczne
Niskie poczucie własnej wartości, niska samoocena, perfekcjonizm, stres, depresja, lęki czy trudności w radzeniu sobie z emocjami mogą przyczyniać się do kompulsywnego objadania się. Jedzenie może stać się środkiem radzenia sobie z trudnymi uczuciami, co oczywiście jest zgubnym rozwiązaniem. - Wpływy społeczne
Presja społeczna związana z idealizowaniem szczupłej sylwetki i normami dotyczącymi wyglądu ciała, media promujące nierealistyczne standardy piękna oraz doświadczanie przejawów dyskryminacji związanej z wagą mogą wpływać na rozwój zaburzeń jedzenia. Tego rodzaju presji niestety we współczesnym “wyidealizowanym” instagramowym świecie nam nie brakuje 🙁 - Historia życiowa
Doświadczenia traumatyczne, takie jak przeżycia związane z nadużyciem seksualnym, przemocą fizyczną czy emocjonalną, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia kompulsywnego objadania się. - Diety restrykcyjne
Długotrwałe stosowanie restrykcyjnych diet może prowadzić do uczucia utraty kontroli nad jedzeniem, co może stać się punktem wyjścia do kompulsywnego objadania się.
Jak poradzić sobie z problemem kompulsywnego objadania się? Ćwiczenie o nazwie “schody”.
Aby móc zastosować efektywną terapię dla osoby z kompulsywnym objadaniem się musimy przede wszystkim poznać źródło/przyczynę tych napadów. Zatem przede wszystkim stawiamy na dogłębną, opartą na szczerości rozmowę. Pomocne może także okazać się wykonanie ćwiczenia o nazwie “schody”. Na czym ono polega? Najpierw należy na kartce papieru narysować schody. Na szczycie zaznaczamy epizod napadu objadania się. A schodek niżej zastanawiamy się, co było jego przyczyną…? I tak do samego dołu. Skutek-przyczyna… Dzięki takiemu obrazowemu ćwiczeniu jesteśmy w stanie poznać przynajmniej kilka przyczyn objadania się. Niejednokrotnie wskazują one na jedną główną, np. stres i brak umiejętności radzenia sobie z problemami dnia codziennego.
Jakie mogą być skutki kompulsywnego objadania się?
- jednym z oczywistych skutków kompulsywnego objadania się może być przyrost masy ciała, co może prowadzić do nadwagi i otyłości,
- zaburzenia równowagi hormonalnej,
- problemy trawienne, takie jak: zgaga, niestrawność czy zaparcia,
- problemy zdrowia psychicznego, np. depresja, czy lęki,
- pojawienie się innych zaburzeń odżywiania, takich jak bulimia, czy anoreksja,
- niskie poczucie własnej wartości,
- izolacja społeczna i trudności z nawiązywaniem relacji,
- zwiększenie ryzyka chorób metabolicznych.
Jak pomóc osobie z kompulsywnym objadaniem się?
Pomoc powinna być wielopłaszczyznowa, ponieważ należy uwzględnić zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne oraz społeczne tego zaburzenia. Warto aby swój udział w terapii mieli psychologowie i dietetycy, a sama współpraca powinna opierać się na szczerości i szacunku. Należy pamiętać przede wszystkim o tym, że każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia i czasu, a także wsparcia od najbliższych.
Na podstawie:
– Ogińska-Bulik N. Psychologia nadmiernego jedzenia. Przyczyny, konsekwencje, sposoby zmiany. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; 2004.
– Różycka J.: “Wybrane zagadnienia psychodietetyki. Narzędzia i metody pracy z osobami z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi”.
– https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/kompulsywne-objadanie-sie/
Przeczytaj także:
- wskaźnik WHR – co to takiego?
- glutation, czyli nasz najsilniejszy antyoksydant.
Jeśli chcesz być na bieżąco ze zdrową i smaczną dietą, śledź mnie na Facebooku i Instagramie 🙂 Tam częściej pojawiają się zdrowe pyszności 🙂